Czym jest współuzależnienie? Objawy, przyczyny i leczenie

Czym jest współuzależnienie? Objawy, przyczyny i leczenie

Uzależnienie to zaburzenie psychiczne negatywnie oddziałujące na funkcjonowanie całego systemu rodzinnego. Skutki nałogu odczuwać będzie w szczególności osoba współuzależniona, która pozostaje zdominowana uzależnieniem bliskiej osoby. Jak rozpoznać współuzależnienie i jak sobie z nim poradzić? Wyjaśniamy w poniższym w artykule.

Spis treści:

1. Współuzależnienie – co to jest?
2. Objawy współuzależnienia
3. Jak zachowuje się osoba współuzależniona?
4. Przyczyny syndromu współuzależnienia
5. Na czym polega leczenie współuzależnienia?
6. Bibliografia

Współuzależnienie – co to jest?

Syndrom współuzależnienia to zaburzona i nieprawidłowa reakcja na trudną sytuację, z którą jednostka nie może sobie poradzić. Syndrom ten najczęściej dotyczy partnerów lub małżonków alkoholików. Może on również dotyczyć partnerów osób uzależnionych od innych substancji psychoaktywnych, a także od czynności behawioralnych, takich jak seks czy hazard.

Współuzależnienie, tak samo jak alkoholizm rozwija się powoli i na samym początku może nie dawać wyraźnych objawów. Z czasem jednak problem się pogłębia, a osoba współuzależniona nie zdając sobie z niego sprawy, zostaje uwikłana w toksycznej relacji.

Objawy współuzależnienia

Istnieje kilka kryteriów diagnostycznych umożliwiających rozpoznanie syndromu. Przede wszystkim obserwuje się trwanie w długotrwałej i jednocześnie destrukcyjnej relacji bez chęci szukania pomocy z zewnątrz. Wystąpienie syndromu możemy także podejrzewać, kiedy zauważymy następujące symptomy:

• Przekonanie o możliwości pomocy partnerowi,
• Usprawiedliwianie partnera,
• Ukrywanie zachowania uzależnionego przed innymi osobami,
• Izolowanie się od innych,
• Niemożność opuszczenia osoby uzależnionej,
• Przejmowanie odpowiedzialności za czyny partnera,
• Poczucie niskiej wartości,
• Poczucie osamotnienia,
• Huśtawki nastrojów,
• Stany depresyjne i lękowe,
• Poczucie winy,
• Zaniedbywanie własnych potrzeb,
• Poczucie bezradności,
• Lęk przed odejściem.

Często również zdarza się, że osoby współuzależnione uzależniają swoje poczucie wartości i samoocenę od zachowania partnera. Kiedy jest trzeźwy, są przekonane o swojej sile i możliwości pomocy bliskiej osobie w wyjściu z nałogu. W momencie, gdy partner pije alkohol, odczuwają szereg negatywnych emocji.

Jak zachowuje się osoba współuzależniona?

Jedną z najważniejszych cech, która charakteryzuje osobę współuzależnioną jest potrzeba kontroli, która może objawiać się na wiele sposobów. Współuzależniony będzie starać się stale kontrolować partnera, m.in. poprzez wydzielanie lub wylewanie alkoholu, a także powstrzymywanie go przed wyjściem z domu z obawy o upojenie.

W rezultacie współuzależniony będzie miał w sobie złudne przekonanie, że kontroluje picie alkoholika, a tym samym jest w stanie mu pomóc. W sytuacji, kiedy osoba uzależniona jest trzeźwa, współuzależniony ma poczucie, że jego sposoby pomocy partnerowi działają i są skuteczne.

Osoba współuzależniona całe swoje życie podporządkowuje uzależnionemu, w związku z czym bierze odpowiedzialność za jego czyny. Tak samo, jak uzależniony zaprzecza problemowi i stara się go ukryć przed innymi osobami. Ponadto stara się tłumaczyć partnera i zaczyna wypełniać jego obowiązki.

Rozpoczyna od przejmowania obowiązków domowych aż po przejęcie obowiązków zawodowych. Wyręcza partnera we wszystkich kwestiach i nieustannie go usprawiedliwia. Patologiczne zachowania próbuje wytłumaczyć nie tylko innym, ale również sobie.

Wszystko to sprawia, że osoby współuzależnione żyją w silnym przekonaniu o tym, że mogą pomóc partnerowi. Niestety właśnie przez to odwlekają decyzję o zwróceniu się po profesjonalną pomoc.

Przyczyny syndromu współuzależnienia

Rozwój syndromu w znacznej mierze zależny jest od indywidualnych cech osobowościowych. Na większe prawdopodobieństwo jego wystąpienia wpływa m.in. niskie poczucie własnej wartości, niska samoocena, brak wiary w siebie, lęk przed samotnością, brak umiejętności radzenia sobie w sytuacjach stresowych i trudnych oraz nadmierna opiekuńczość.

Na rozwój współuzależnienia wpływ mają również więzy rodzinne, takie jak posiadanie dzieci, a także dysfunkcjonalne wzorce z dzieciństwa, które powodują, że osoby współuzależnione wchodzą w związki podobne do tych zaobserwowanych w dzieciństwie.

Na czym polega leczenie współuzależnienia?

Niestety wciąż wiele osób będących w bliskiej relacji z osobą uzależnioną, nie decyduje się na terapię. Niezależnie jednak od tego, czy uzależniony rozpoczął leczenie, współuzależniony powinien podjąć psychoterapię własną.

Jej głównym celem jest uświadomienie sobie problemu i codziennych mechanizmów funkcjonowania. Kluczowe jest także zrozumienie, że osoby współuzależnione nie są odpowiedzialne za chorobę alkoholową partnera, a co więcej nie mają na nią żadnego wpływu. Ważne jest uświadomienie sobie, że ich zachowania mogą jedynie podtrzymywać nałóg.

Terapia współuzależnienia to również praca nad relacją z samym sobą. Nad odzyskaniem pewności siebie, zbudowaniem zdrowej samooceny i poczucia własnej wartości. Praca terapeutyczna będzie dodatkowo polegać na nauce stawiania własnych granic, zadbania o siebie i w rezultacie, rozpoczęcia życia własnym życiem.

Jeśli problem dotyczy Ciebie lub kogoś z Twojej rodziny i szukacie możliwości leczenia w ośrodku terapii uzależnień, zadzwońcie, porozmawiamy o szczegółach tel. 531 432 011.

Bibliografia

Bętkowska-Karpała, B, Ryniak, J. (2008). Współuzależnienie jako zaburzenie adaptacji. Terapia Uzależnienia i Współuzależnienia, nr 6, 11-15

Hędzelek, M., Wnuk, M., Marcinkowski, T. J. (2009). Choroba współuzależnienie od alkoholu – diagnoza, konsekwencje, leczenie. Probl Hig Epidemiol 90(3): 309-315

Kalkowski, H. Współuzależnienie oraz fazy przystosowania się do życia w rodzinie z problemem alkoholowym. Fides Et Ratio 29-37.

Margasiński, A. (2000). Syndrom współuzależnienia. Terapia Uzależnienia i Współuzależnienia, nr 5, 1-9.