“Zerowanie” metadonu – jak skutecznie zerwać z opiatami

Dla osób uzależnionych od heroiny czy morfiny metadon bywa jedyną szansą na odstawienie narkotyków. To w dosłownym rozumieniu lek w wielu przypadkach ratujący życie. Tyle tylko, że jako opioid sam w sobie metadon jest substancją o silnym potencjale uzależniającym. Jak więc uniknąć kwadratury koła i wykorzystać metadon tak, by leczył, a jednocześnie odstawić go wtedy, gdy jest to możliwe? Jak przeprowadzić “zerowanie” metadonu mądrze?

Zgodnie z definicją leczenie substytucyjne to rodzaj terapii farmakologicznej dla osób uzależnionych od opioidów. Polega ono na podawaniu uzależnionym leków o działaniu podobnym do działania narkotyków, od których są oni uzależnieni – np. metadonu. Pacjenci przyjmują leki substytucyjnie, których dawka dobierana jest indywidualnie. Celem leczenia nie jest abstynencja, lecz poprawa zdrowia i stabilizacja życiowa. Abstynencja może być efektem terapii substytucyjnej, ale nie ma tu pierwszorzędnego znaczenia.

Są tacy, którzy leczenie uzależnienia od opioidów w ramach programu substytucyjnego nazywają „darmowym ćpaniem” albo „ćpaniem na legalu”. Taką ocenę może wydać jedynie ten, kto nie ma pojęcia o sile uzależnienia… A przy okazji nie ma wiedzy o tym, jak naprawdę działa leczenie substytucyjne.

Na czym polega leczenie metadonem?

Rzeczywiście metadon jest opioidem, tak jak heroina czy morfina, ale opioidem syntetycznym. Ma inny skład chemiczny niż naturalne opiaty (jest pochodną 4,4-difenyloheptanonu, mieszaniną racemiczną L-metadonu i D-metadonu), w związku z czym oddziałuje na te same receptory, co heroina czy morfina, jednak jego działanie jest dłuższe (wynosi od 24 do 36 godzin). Poza tym metadon ma słabsze działanie depresyjne na ośrodek oddechowy, nie ma działania euforycznego, a zmniejsza bolesne objawy odstawienia opiatów i blokuje euforyczne działanie leków opiatowych. Jest podawany pod ścisłą kontrolą lekarza, w odpowiednich dawkach, więc jest mniejsze ryzyko zwiększania dawek przez uzależnionego. Metadon jest też substancją czystszą pod względem chemicznym i biologicznym niż nielegalne opioidy, a tym samym bezpieczniejszą. Właśnie te cechy czynią go skutecznym narzędziem w leczeniu uzależnienia w ramach programu substytucyjnego.

Utrzymanie całkowitej abstynencji od opioidów bez wsparcia lekami jest bardzo trudne i związane z dużym ryzykiem nawrotów, a więc – mówiąc wprost – ryzykiem śmierci. Nazywanie „darmowym ćpaniem” programu, który ratuje życie, jest ogromnym nieporozumieniem. To nie jest eksperymentowanie na uzależnionych, a forma pomocy o udowodnionej naukowo skuteczności. Metadon to, mówiąc kolokwialnie, „mniejsze zło” – ale stanowczo bardziej z naciskiem na słowo „mniejsze” niż „zło”. Osoby uzależnione od heroiny mają wielokrotnie większe szanse na powrót do życia w społeczeństwie, a nawet w ogóle na przeżycie, jeśli korzystają z programu substytucyjnego niż w sytuacji podejmowania kolejnych nieudanych prób utrzymania abstynencji.

W przypadku uzależnienia od heroiny głód narkotykowy jest tak silny, że przetrwanie go bez dodatkowego profesjonalnego wsparcia, także farmakologicznego, można w zasadzie rozpatrywać w kategorii cudu. Metadon cudem nie jest, ale milionom ludzi uratował już życie. Chodzi tylko o to, by korzystać z niego ściśle według zaleceń lekarza właśnie dlatego, że metadon także uzależnia.

Nadużywanie metadonu

Metadon jest lekiem – skutecznym o tyle, o ile stosuje się go zgodnie z zaleceniami lekarza i pod jego ścisłą kontrolą. Osobnym problemem, który często prowadzi do rozwinięcia się uzależnienia od metadonu, jest jego nadużywanie. Tak dzieje się, gdy osoba uczestnicząca w programie wbrew zaleceniom przyjmuje lek jednocześnie z heroiną, innymi narkotykami lub alkoholem, stosuje wyższe dawki niż zalecane przez lekarza, np. dokupując nielegalnie lek na ulicy, okłamuje lekarza na temat objawów abstynencji, aby uzyskać większą dawkę środka. To już nie jest leczenie – to samowolka, która może okazać się tragiczna w skutkach. Nadużywanie metadonu prowadzi z czasem do całkowitego wyniszczenia i wycieńczenia organizmu. Właśnie m.in. dlatego osobom, które korzystają z metadonu jako wsparcia farmakologicznego w leczeniu uzależnienia absolutnie zaleca się także jednoczesne uczestniczenie w terapii uzależnień. Działanie dwutorowe to najlepsze, co można dla siebie zrobić, by mieć szansę na wyjście z narkotykowej otchłani, a właściwie jedyna szansa, by przeżyć.

Jak długo stosuje się metadon i jak go „zerować”

Im głębsze uzależnienie – tym wyższe powinny być dawki metadonu i tym dłużej powinno trwać leczenie, by było skuteczne. Ile? Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Każdy pacjent powinien być traktowany indywidualnie i obserwowany pod kątem skuteczności terapii. W leczeniu substytucyjnym przepisuje się leki tak jak w każdym innym leczeniu. Dawkę i okres przyjmowania leku dobiera lekarz, dostosowując je do potrzeb uzależnionego.

Zwykle pacjenci pozostają w programie 1-3 lata. Jednak jest wielu pacjentów substytucyjnych, którzy przez wiele lat nie będą w stanie zmniejszać dawek leku. W takiej sytuacji lekarz nie powinien pozbawiać ich dostępu do nich czy zmuszać do ich odstawienia. Uzależnienie jest chorobą przewlekłą, w związku z czym także leczenie jest procesem przewlekłym – często trwa wiele lat, bywa, że całe życie.  Decyzja o zakończeniu leczenia nie powinna być podejmowana pod wpływem emocji lub presji ze strony otoczenia. Musi być starannie zaplanowana z lekarzem prowadzącym leczenie i omówiona z terapeutą.

Ile czasu trwa zerowanie metadonu

“Zerowanie metadonu” to termin określający powolny proces redukowania dawek w skojarzeniu z benzodiazepinami i lekami przeciwwymiotnymi oraz przeciwbiegunkowymi, jeśli zachodzi potrzeba ich podania. Zakończenie leczenia jest trudne, ale nieco ułatwia je wydłużony okres detoksykacji. Trwa on zwykle do 3 miesięcy, ale w razie potrzeby jest wydłużany. O tym, w jakim schemacie redukować dawki leku, decyduje lekarz. Absolutnie nie wolno odstawiać metadonu samodzielnie! Osoby uzależnione często próbują odstawić metadon na własną rękę przy pomocy innych opioidów/opiatów. Takie wyjście zwykle kończy się powrotem do zażywania narkotyków i zwiększaniem ich dawek. Nagłe odstawienie opioidu bez opieki medycznej i środków wspomagających może zakończyć się niewydolnością krążeniową i oddechową, a w konsekwencji śmiercią.

Terapia metadonem jest rozwiązaniem dobrze przebadanym i bezpiecznym, o ile oczywiście przestrzega się zaleceń. W przypadku uzależnienia od opiatów umożliwia powrót do normalnego funkcjonowania. Nie bez powodu jednak programy metadonowe, poza farmakoterapią, obejmują również intensywną psychoterapię i resocjalizację pacjentów. Leczenie samym metadonem jest zwykle mało skuteczne, dlatego tak ważna jest jednoczesna praca terapeutyczna. Połączona z farmakoterapią terapia uzależnień umożliwia powrót do normalnego życia, do życia w wolności. Jeśli potrzebujesz wsparcia w tym obszarze lub masz pytania dotyczące terapii – jesteśmy. Wystarczy, że do nas zadzwonisz. Pomożemy. Czekamy na Ciebie pod nr tel. 531 432 011