Jak wyjść z hazardu?

Nie, hazard nie jest jedynie ryzykownym hobby. Nie jest też tylko nieco nieodpowiedzialną rozrywką. Hazard jest uzależnieniem, czyli chorobą. Jak wyjść z hazardu? Mówiąc najkrócej, jak się da – jedynie tak, jak wychodzi się z każdego innego uzależnienia – dzięki terapii.

Kiedyś był dostępny jedynie w kasynach, miał więc status luksusowej rozrywki. Dziś, w dobie cyfryzacji i życia w przestrzeni on-line, dostęp do gier ma każdy i każdy może się od nich uzależnić. Kto gra, ten ryzykuje. I w tym momencie porzekadło „bez ryzyka nie ma zabawy” wcale zabawne nie jest. Bo hazard potrafi zrujnować życie w nie mniejszym stopniu niż alkohol czy narkotyki. Bardzo szybko z przyjemnej i nieszkodliwej rozrywki przerodzić się może w niezdrową obsesję z poważnymi konsekwencjami.

Wszystko jedno, czy obstawiasz zakłady sportowe, ruletkę, pokera automaty do gry w kasynie, na torze czy w Internecie, a nawet banalne zdrapki – problem z hazardem może mieć fatalny wpływ na Twoje relacje, życie zawodowe i rodzinne, funkcjonowanie społeczne i status ekonomiczny. To nie jest „lepsze” uzależnienie niż to związane z substancjami psychoaktywnymi, choć wielu hazardzistów żyje w takim przekonaniu. Efekty mogą być dokładnie takie same albo gorsze – włącznie z finansową katastrofą, utratą rodziny i bliskich, izolacją czy więzieniem, bo – nie oszukujmy się – w wielu przypadkach nałogowe granie kończy się zaciąganiem ogromnych długów lub nawet kradzieżą pieniędzy, tylko po to, by móc dalej grać.

Hazard jest chorobą!

Uzależnienie od hazardu jest uzależnieniem behawioralnym. To zaburzenie kontroli impulsów. Jeśli jesteś nałogowym hazardzistą, nie możesz już kontrolować impulsu do grania, nawet jeśli ma to negatywne konsekwencje dla Ciebie lub Twoich bliskich. Tutaj nie ma już mowy o kontroli, choć wielu nałogowych graczy ma silne przekonanie, że panują nad sytuacją. To jeden z elementów systemu iluzji. Prawda jest taka, że będziesz grać bez względu na to, czy wygrasz, czy przegrasz. Będziesz grać, gdy zbankrutujesz. Będziesz grać, gdy zostawi Cię rodzina, a przyjaciele się odsuną. Tak działa uzależnienie, które w przypadku hazardu dosłownie zmienia funkcjonowanie mózgu.

Jeśli myślisz, że kłopot Cię nie dotyczy, bo Twoje granie jeszcze nie zaowocowało całkowitą utratą kontroli, a Ty nadal podejmujesz racjonalne decyzje, możesz być w błędzie. Problem z hazardem możesz mieć nawet, nie tracąc przy tym całkowitej kontroli. Problematyczny hazard to każde zachowanie związane z graniem, które zakłóca Twoje życie. Jeśli jesteś zajęty hazardem, spędzasz na nim coraz więcej czasu, którego tym samym nie masz dla swoich bliskich. Bardzo szybko staje się on jedynym zainteresowaniem, które domaga się czasu i energii, a tych masz ograniczoną ilość. Krok po kroku w Twoim życiu będą widoczne bardzo podobne straty jak w życiu czynnego alkoholika czy narkomana – ciągłe straty, które mogą się okazać nieodwracalne.

Uzależnienie od hazardu lub problem z nim często wiąże się z innymi zaburzeniami zachowania lub nastroju. Wielu problemowych hazardzistów cierpi również na nadużywanie substancji psychoaktywnych, niekontrolowane ADHD, stres, depresję, stany lękowe lub chorobę afektywną dwubiegunową. Warto sobie uświadomić te powiązania i ich możliwe konsekwencje, bo to jedna z przyczyn, dla której leczenie hazardu trzeba zacząć jak najszybciej, zanim uzależnienie zabierze Ci wszystko.

Czy faktycznie muszę się leczyć?

By coś leczyć, trzeba najpierw zaakceptować fakt, że się na to choruje. W przypadku hazardu wiele osób ma z tym problem. „Chory to jest alkoholik czy narkoman, ja to sobie po prostu gram, niczego nie zażywam, to jak mogę się uzależnić?”. Możesz, i to błyskawicznie. Żeby zdać sobie sprawę z tego, że potrzebujesz pomocy, w pierwszym kroku potrzebujesz zrozumieć, że aby być problematycznym hazardzistą, wcale nie musisz grać codziennie. Uzależniony może uprawiać hazard często lub rzadko, grać dużymi sumami lub drobniakami. Złota zasada jest taka, że hazard jest problemem, jeśli powoduje problemy. A w pewnym momencie powoduje je w każdym przypadku.

Możesz też zakłamywać rzeczywistość, tłumacząc sobie, że nie masz problemu z hazardem, bo stać Cię na to, żeby grać. Nieprawda. Problemy spowodowane nadmiernym hazardem nie mają wyłącznie charakteru finansowego. Zbyt dużo czasu spędzanego na hazardzie może również prowadzić do problemów w związku i problemów prawnych, utraty pracy, problemów ze zdrowiem psychicznym, a nawet samobójstwa. Pieniądze nie są tutaj żadnym wyznacznikiem.

Pytania kontrolne

Jeśli masz wątpliwość, czy Twój problem wymaga leczenia, uczciwie odpowiedz sobie na kilka pytań:

Czy swoje granie utrzymujesz w tajemnicy, grasz ukradkiem? Kłamanie na temat tego, ile grasz, jest jednym z objawów uzależnienia.
Czy kiedy już zaczniesz grać, nie możesz przestać, choć planowałeś inaczej? Przymus grania dopóki nie wydasz ostatniej złotówki, ciągłe podnoszenie zakładów przy wysokim ryzyku przegranej, by jednak odzyskać stracone pieniądze – to kolejne sygnały, że problem jest poważny.
Grasz nawet wtedy, gdy nie masz pieniędzy? Przeznaczasz na grę kwoty, które powinny zostać przeznaczone na coś innego, np. opłacenie rachunków? Pożyczasz kolejne sumy? To już bardzo poważny sygnał ostrzegawczy – świadczy o sytuacji, w której zaczynasz całkowicie tracić kontrolę.
Rodzina i przyjaciele martwią się o Ciebie, zwracają Ci uwagę, że Twoje granie jest problematyczne? Samo to świadczy o tym, że albo jesteś uzależniony, albo jesteś o krok od tego stanu. Jeśli na takie uwagi reagujesz złością, zaprzeczasz, bądź czujny. To ważny sygnał rozwijającej się choroby.

Objawy uzależnienia od hazardu

Klasyczne objawy uzależnienia od hazardu, opracowane przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne, to m.in.:

ekscytacja podczas gry, niemożliwa do osiągnięcia w innych sytuacjach,
podejmowanie coraz większego ryzyka,
zwiększone pragnienie hazardu, przeżywanie i romantyzowanie doświadczeń związanych z graniem,
używanie hazardu, by uciec od stresu i trudnych emocji,
poczucie winy lub wyrzuty sumienia po skończonej grze,
poszukiwanie wsparcia finansowego, by móc grać dalej,
nieudane próby zaprzestania hazardu w przeszłości.

Jak wygląda wychodzenie z hazardu?

Skoro już wiesz, że hazard jest dokładnie takim samym uzależnieniem jak każde inne, skuteczna droga do wyjścia z niego jest jedna – terapia uzależnień. Dzięki wsparciu i wiedzy doświadczonych terapeutów nauczysz się:

Rozumieć podstawowe mechanizmy uzależnienia i rozpoznawać je w swoim zachowaniu.
Identyfikować swoje wyzwalacze – wyłapywać sytuacje zewnętrze, ale także emocje, które skłaniają Cie po podjęcia gry, tak, aby móc ich unikać albo obsługiwać je w zdrowy, a nie destruktywny sposób, czyli nie poprzez grę.
Rozpoznawać i nazywać swoje myśli i uczucia. Poznasz techniki, dzięki którym łatwiej Ci będzie kontrolować głód hazardu, tak, by sama myśl o zagraniu nie była równoznaczna z działaniem.
Stawisz czoła negatywnym nawykom myślenia, takim jak iluzja kontroli (przekonanie, że możesz kontrolować wynik każdego zakładu), irracjonalne przekonania (częste u hazardzistów przesądy, nakazujące obstawiać „szczęśliwe” liczby z głęboką wiarą, że tym razem to zagwarantuje sukces) czy błąd hazardzisty (wiara, że prawdopodobieństwo wystąpienia losowego zdarzenia jest mniejsze w wyniku zdarzenia poprzedzającego. Tak dzieje się, gdy podczas gry myślisz, że Twoje szanse na przegraną są mniejsze, jeśli właśnie przegrałeś, bo przecież to się na pewno nie powtórzy). Takie wzorce myślowe mogą nasilać uzależnienie od hazardu, ale właśnie dzięki terapii można je zmniejszyć, identyfikując je i próbując zmienić.
Dzięki odpowiednim technikom nauczysz się radzić sobie z bardzo silną potrzebą zagrania, np. poprzez odraczanie decyzji o powrocie do gry i inne narzędzia.
Dostrzeżesz wymierne korzyści wynikające z zaprzestania grania. Nikt nie będzie Cie ich uczył jak tabliczki mnożenia – dobrze poprowadzona terapia sprawi, że dostrzeżesz i docenisz je sam.
Poznasz alternatywne sposoby nagradzania się inne niż hazard.
Jeśli zdecydujesz się na terapię grupową, otrzymasz bezcenne wsparcie innych uzależnionych, którzy, dzieląc się swoimi historiami, nie tylko sprawią, że będziesz mniej osamotniony ze swoim problemem, ale także mogą pomóc Ci wytrwać w postanowieniu i zwiększyć Twoją motywację.