Nałogowa regulacja uczuć przez osoby uzależnione – na czym polega?

Spis treści
1. Uzależnienie – na czym polega i jakie są jego objawy?
2. Mechanizmy występujące w uzależnieniu.
3. Mechanizm nałogowej regulacji uczuć u osób uzależnionych.
4. Schemat rozwoju mechanizmu nałogowego regulowania uczuć.
5. Leczenie uzależnień oraz terapia nałogowej regulacji uczuć .

Uzależnienie to bardzo poważna choroba, z którą każdego dnia mierzy się wiele osób. Bardzo trudno jest wyjść z nałogu nie tylko przez fizjologiczną konieczność, lecz także psychologiczne aspekty. Osoby uzależnione najczęściej mają trudności w sferze regulowania emocji, a czynności nałogowe są dla nich metodą na zaspokojenie potrzeb wynikających z deficytów w relacjach. Bardzo często dochodzi też niestety do rozwoju nałogowej regulacji uczuć.

1. Uzależnienie – na czym polega i jakie są jego objawy?

Uzależnienie jest silną potrzebą, aby zażywać określoną substancję lub wykonywać konkretne czynności. Jest nabytym zaburzeniem, które wywołuje niekorzystne zmiany w funkcjonowaniu na poziomie fizycznym, psychicznym oraz społecznym.

Uzależnienie może mieć charakter fizjologiczny, gdy przedmiotem nałogu jest zażywanie substancji psychoaktywnej, a jej odstawienie skutkuje szeregiem dotkliwych objawów cielesnych. Wyróżniamy również uzależnienie psychiczne, w którym rezygnacja z czynności lub substancji skutkuje symptomami na poziomie psychologicznym np. omamami, psychozami. Należy także wspomnieć o uzależnieniu społecznym, w którym wystąpienie i podtrzymywanie nałogowego zachowania motywowane jest czynnikami socjologicznymi jak np. moda, presja.

Uzależnić można się od substancji psychoaktywnej lub od wykonywania danej czynności – uzależnienie behawioralne (czynnościowe).

Typowymi objawami uzależnienia (niezależnie od rodzaju nałogu) zwykle są:

– utrata kontroli nad swoim zachowaniem i myślami,
– kontynuowanie nałogu mimo negatywnych konsekwencji,
– czynności nałogowe zajmują większość czasu,
– zaniedbywanie bliskich osób oraz obowiązków,
– pogorszenie kondycji psychicznej i fizycznej.

2. Mechanizmy występujące w uzależnieniu.

Istnieje wiele powodów, przez które dochodzi do rozwoju uzależnienia, a dla każdego chorego mogą one być inne. Dla niektórych będzie to traumatyczne dzieciństwo, dla innych deficyty emocjonalne, a jeszcze dla innych presja otoczenia. Istotną kwestią są także mechanizmy, które podtrzymują nałóg i nie pozwalają od niego odejść – czyli korzyści, jakie osoba uzależniona posiada ze swojego stanu oraz zachowania. Uzależnienie samo w sobie prowadzi także do powstania dezadaptacyjnych mechanizmów funkcjonowania, które mają wpływ na różne obszary życia np. mechanizmu nałogowej regulacji uczuć.

3. Mechanizm nałogowej regulacji uczuć występujący u osób uzależnionych.

Jednym z mechanizmów, który pojawia się u osób cierpiących z powodu nałogu, jest mechanizm nałogowej regulacji uczuć (obok mechanizmu iluzji i zaprzeczenia oraz mechanizmu rozproszonego i rozdwojonego „ja”). Rozwija się on w przebiegu uzależnienia, a swoje źródło ma w emocjach chorego. Osoba uzależniona każdy swój stan emocjonalny odbiera jako potrzebę sięgnięcia po substancję psychoaktywną lub wykonania czynności nałogowej. Skorzystanie z takiego schematu postępowania to droga na skróty, dzięki której nie ma konieczności radzenia sobie z faktyczną przyczyną danego stanu emocjonalnego. Dzięki temu osoba chora bardzo szybko jest w stanie poprawić swoje samopoczucie, uniknąć przykrych emocji oraz nie musi wkładać wysiłku w naukę adaptacyjnych sposobów działania, które są bardziej pracochłonne.
Najczęściej korzystanie z nałogu jako formy zaradczej początkowo przynosi sporo korzyści, jednak z czasem pod jego wpływem rozwijają się również negatywne konsekwencje. To jest właśnie moment, gdy uzależnienie nie wywołuje pozytywnych emocji, a jedynie pozwala przeciwdziałać występowaniu przykrych.
Efektem długotrwałego stosowania mechanizmu nałogowej regulacji uczuć u osób uzależnionych jest utrata zdolności do regulacji swoich uczuć w konstruktywny sposób.

4. Schemat rozwoju mechanizmu nałogowego regulowania uczuć.

Mechanizm nałogowego regulowania uczuć u osób uzależnionych jest swego rodzaju błędnym kołem. Początkowo przedmiot nałogu jest źródłem przyjemności, które pozwala oderwać się od trudności dnia codziennego. Jednak później sytuacja znacząco się zmienia, pojawiają negatywne konsekwencje nałogu, a osoba niweluje je za pomocą używek, a uzależnienie jeszcze bardziej się pogłębia. Substancja psychoaktywna, która pierwotnie pomagała złagodzić trudności emocjonalne, w późniejszym czasie staję się kolejną przyczyną problemów.

Zjawisko mechanizmu nałogowego regulowania uczuć bardzo dobrze obrazuje poniższy schemat:

Odkrycie, że sięganie po substancję psychoaktywną lub wykonywanie czynności nałogowej daje pozytywne odczucia.

Substancja psychoaktywna lub czynność nałogowa staje się głównym źródłem przyjemności.

Konsekwencje wynikające ze spożywania substancji psychoaktywnej lub wykonywania czynności nałogowej zaczynają wywoływać negatywne skutki i emocje.

Sięganie po substancje psychoaktywne lub wykonywanie czynności nałogowych, aby załagodzić negatywne konsekwencje i stany emocjonalne, które przez nie powstały.

5. Leczenie uzależnień oraz terapia nałogowej regulacji uczuć.

Niezależnie od rodzaju uzależnienia (chemicznego lub czynnościowego), zawsze konieczne jest rozpoczęcie terapii pod okiem specjalistów. Świadomość istnienia problemu z nałogiem oraz podjęcie decyzji o rozpoczęciu leczenia jest pierwszym krokiem, aby powrócić do harmonii i zdrowia. To także okazja do przepracowania trudnych emocji oraz nauki konstruktywnego radzenia sobie z nimi.

Jeśli doświadczasz trudności w swoim życiu, z którymi nie potrafisz sobie poradzić samodzielnie, to jesteśmy dla Ciebie! Możesz liczyć, że w Ośrodku Terapii Uzależnień Krajna spotkasz się z naszą życzliwością oraz serdecznym wsparciem od wykwalifikowanej, interdyscyplinarnej kadry specjalistów. Zadzwoń już dziś!

Jeśli problem dotyczy Ciebie lub kogoś z Twojej rodziny i szukacie możliwości leczenia w ośrodku terapii uzależnień, zadzwońcie, porozmawiamy o szczegółach tel. 531 432 011.

Bibliografia:

Ginowicz, H. (2005). Oswajanie nieznanego lądu, czyli co zrobić z mechanizmem nałogowego regulowania uczuć, aby zmniejszyć jego destrukcyjną moc. Świat Problemów, 4

Karaszewska, H., Silecka-Marek, E. (red.), Sytuacje trudne w perspektywie jednostkowej i społecznej, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2016, s. 19-36.

Mechanizm nałogowego regulowania uczuć. Pozyskano ze strony Anioł Stróż.

Mechanizm nałogowego regulowania uczuć. Co czuje alkoholik? Pozyskano ze strony Stop Uzależnieniom, Tubawyszkowa