Manipulacje osoby uzależnionej – jak kłamie nałogowy hazardzista, alkoholik, narkoman?

Życie z osobą uzależnioną nie należy do łatwych. Ciągłe kłamstwa i manipulacja sprawiają, że bliscy nie wiedzą, w jaki sposób mają się zachować, często usprawiedliwiając chorego i jego zachowanie. W jaki sposób rozpoznać, że mamy do czynienia z manipulacją osoby uzależnionej? Jak z nią rozmawiać?

Kogo manipuluje i oszukuje osoba uzależniona od hazardu, alkoholu czy narkotyków?

Człowiek, który boryka się z uzależnieniem, oszukuje przede wszystkim siebie samego, ale również swoje otoczenie – bliskich, znajomych, kolegów z pracy. Alkoholik czy hazardzista potrafi dosłownie w sekundę wymyślić często bardzo wiarygodne wytłumaczenie, dlaczego zrezygnował z pracy, nie odebrał dziecka ze szkoły czy pożyczył kolejne pieniądze.

Kłamstwa te nie są jednak wypowiadane z premedytacją i nie służą temu, by wprowadzić kogoś w błąd. To mechanizm obronny osoby uzależnionej, która poprzez manipulacje i oszustwa tworzy wokół siebie otoczkę biednej, doświadczonej losem osoby, której ciągle przytrafiają się złe rzeczy.

Żyjąc z osobą uzależnioną, należy zdać sobie sprawę, że uzależnienie doprowadza ją do stanu, w którym nie odczuwa ona uczuć wyższych. Osobie uzależnionej od alkoholu czy narkotyków obca jest miłość i współczucie, mimo tego, że zapewnia, że jest inaczej. Jest to przejaw manipulacji, która ma na celu wywołanie litości i zaspokojenie nałogu.

Wraz z rozwojem choroby kłamstwa i manipulacja pojawiają się coraz częściej. Chory zaczyna gubić się w swoich słowach, jednak nadal trzyma się swojej wersji wydarzeń. Jego umysł nie jest w stanie przyjąć prawdy, że to właśnie nałóg – patologiczny hazard i inne uzależnienia behawioralne, alkoholizm, narkomania – jest największym problemem. Dopiero podjęcie odpowiedniej terapii uzależnienia może pomóc mu to zmienić.

Jak rozpoznać manipulacje alkoholika, hazardzisty czy narkomana?

Osoby uzależnione często wykorzystują uniwersalne schematy manipulowania swoim otoczeniem, takie jak:

• zaprzeczanie – najczęściej dotyczy faktu, że dana osoba jest uzależniona, ale zaprzeczanie może dotyczyć też oczywistych faktów, jak bycie pijanym,
• racjonalizowanie – poszukiwanie powodów sięgnięcia po używkę, np. w formie nagrody, pocieszenia,
• minimalizowanie – celowe zaniżanie ilości spożytego alkoholu, środka odurzającego i innych substancji, obstawianych stawek w zakładach bukmacherskich i grach hazardowych,
• obwinianie innych – osoba uzależniona nie chce ponosić odpowiedzialności za swój nałóg, dlatego zrzuca ją na innych, np. na „złe” zachowanie partnera,
• odwracanie uwagi – osoba uzależniona zmienia temat zawsze, gdy rozmawia się o jej problemach,
• marzeniowe planowanie–- chory żyje w przekonaniu, wręcz iluzji, że jeszcze zdąży wszystko zmienić, stale odkładając decyzję o podjęciu terapii,
• koloryzowanie wspomnień – np. zapamiętywanie jedynie pozytywnych aspektów związanych z nałogiem (np. wygrywania czy odegrania się w przypadku nałogowego hazardu) i wypieranie jego negatywnych skutków

Manipulacje uczuciami – jak to się odbywa?

Osoba uzależniona często manipuluje uczuciami najbliższych. Kiedy rodzina zaczyna wytykać choremu nadużywanie alkoholu, zbyt częste granie w gry hazardowe czy branie narkotyków, ten usprawiedliwia swoje zachowanie złym stanem zdrowia czy samopoczuciem. Bardzo często osoba uzależniona obiecuje też, że podejmie leczenie, sprawiając, że jej bliscy żyją w złudnej nadziei na to, że wkrótce wszystko wróci do normy, a chory zyskuje dodatkowy czas na oddawanie się nałogowi.

Częstą praktyką jest także wzbudzanie poczucia winy. Wykorzystują to w szczególności tzw. wysokofunkcjonujący alkoholicy. Sięgają oni po argumenty mające na celu usprawiedliwienie ich zachowania – na zarzuty odpowiadają, że przecież pracują, dbają o rodzinę, a odrobina alkoholu jeszcze nikomu nie zaszkodziła. W efekcie rodzina zaczyna zastanawiać się, czy może nie przesadza i niesłusznie oskarża alkoholika o nadużywanie napojów wysokoprocentowych.

Co robić, gdy bliska osoba uzależniona nami manipuluje?

Nie wiesz, jak zachowywać się w stosunku do osoby, która jest uzależniona? Przede wszystkim warto uświadomić sobie, że intencją chorego nie jest oszukiwanie i manipulacja, ponieważ wierzy on w to, co opowiada. Ma to związek ze zniekształceniami poznawczymi wywołanymi przez nałóg. Alkohol czy narkotyki nie tylko niszczą organy wewnętrzne, ale przede wszystkim wpływają na zachowanie osoby, która ich nadużywa. Nie oznacza to jednak, że należy usprawiedliwiać wszystkie zachowania osoby uzależnionej.

W jaki sposób rozmawiać z osobą, która próbuje odwracać uwagę od problemu i wykorzystywać różnorodne manipulacje? Najlepszym rozwiązaniem jest rozmowa oparta na faktach, umiejętne stawianie granic i otwartość na problemy chorego. Warto pamiętać, że częste konfrontacje z manipulacjami mogą sprawić, że będzie on szukał coraz skuteczniejszych metod. Podczas rozmowy staraj się otwarcie rozmawiać o problemie i podejmować temat terapii – nie stosując jednak obietnic czy wymuszania.

Często uzależnienia są w dużej mierze związane z problemami natury psychicznej – w takim wypadku jedynym rozwiązaniem jest szukanie wsparcia terapeutycznego u profesjonalisty. W terapii leczenia uzależnień zazwyczaj stosuje się leczenie psychiatryczne połączone z psychoterapią. W większości ośrodków pomoc może otrzymać nie tylko osoba uzależniona, ale również jej bliscy.

Jeśli problem dotyczy Ciebie lub kogoś z Twojej rodziny i szukacie możliwości leczenia w ośrodku terapii uzależnień, zadzwońcie, porozmawiamy o szczegółach tel. 531 432 011.