Zapaść po narkotykach – objawy i pierwsza pomoc

Jest bardziej realna, niż może się wydawać. Zapaść po narkotykach może być skutkiem przedawkowania narkotyków, ale zdarza się, że wynika tylko z zażycia niefortunnej mieszanki kilku substancji psychoaktywnych, w tym alkoholu. Wiedza o tym, jakie są objawy zapaści i co robić, gdy do niej dojdzie, może komuś uratować życie.

„Marek na imprezie bierze dwa kupione w sieci dopalacze. Popija kilkoma drinkami z wódką. Przez kilka godzin świetnie się bawi. Wraca do domu. Po kilkunastu godzinach syntetyki zaczynają zabijać. Marek źle się czuje. Ma gorączkę, nie może oddychać. Objawy przypominają stan przedzawałowy. 31-latek trafia do szpitala. Tam lekarze próbują go ratować, ale nie potrafią postawić diagnozy. Cierpi i czuje się coraz gorzej. Po 20 dniach od wzięcia dopalaczy następuje zapaść wielonarządowa. Marek umiera.” – taki przypadek kilka lat temu opisał Tygodnik Powszechny. Jej bohater z pewnością nie spodziewał się, że toksyczna mieszanka, która miała mu zagwarantować dobrą zabawę, odbierze mu życie. Tego nie spodziewa się nikt, a powinien każdy, kto eksperymentuje z narkotykami, a już na pewno ten, kto ich nadużywa albo już jest od nich uzależniony.

„Bezpieczna dawka narkotyku”

Nie istnieje coś takiego jak „bezpieczna dawka narkotyku”. Takie określenie to oksymoron. Choć narkotyki nigdy nie były bezpieczne, dziś na czarnym rynku dostępne są substancje (m.in. dopalacze), których dokładnego składu nie zna nikt. Myślisz, że wiesz, co bierzesz? Możesz się bardzo mylić. Co roku na rynek trafiają nowe mieszanki, których toksyczność i działanie w ogóle nie zostały zbadane. Według Europejskiego Raportu Narkotykowego z 2023 stosowanie nowych opioidów syntetycznych (w tym benzimidazolów i pochodnych fentanylu) wiąże się ze wzrostem liczby zgonów spowodowanych przedawkowaniem nie gdzieś za oceanem, a w krajach bałtyckich. W Estonii znaleziono nowe syntetyczne opioidy w mieszaninach zawierających benzodiazepinę i środek uspokajający dla zwierząt – ksylazynę. Połączenia te, znane odpowiednio jako „benzo-dope” i „tranq-dope”, były powiązane ze zgonami spowodowanymi przedawkowaniem w Ameryce Północnej. To się naprawdę dzieje.

Zażywając takie wynalazki, po prostu nie można wiedzieć, co trafia do krwiobiegu, więc i skutków przewidzieć nie sposób. Prawda numer jeden jest taka, że każdy, kto sięga po jakiekolwiek substancje psychoaktywne, miesza je ze sobą, łączy z alkoholem, powinien liczyć się z ryzykiem zapaści. Prawda numer dwa brzmi: widzisz u kogoś objawy zapaści po narkotykach? Reaguj błyskawicznie. To, czy podejmiesz szybkie działanie, decyduje dosłownie o czyimś życiu.

Co to jest zapaść po narkotykach?

Zapaść po narkotykach to sytuacja, do której dochodzi, gdy organizm nie jest w stanie poradzić sobie z toksycznym działaniem zażytej substancji, a mówiąc wprost – trucizny. Jest skutkiem niewydolności krążenia, w którym dochodzi do spadku objętości krwi w połączeniu z rozszerzeniem naczyń krwionośnych. Temu stanowi mogą towarzyszyć: silne osłabienie, drgawki i zaburzenia oddychania. Zależnie od ilości i rodzaju zażytej substancji zapaść może trwać od kilku minut do nawet kilku dni. Objawy zapaści mogą spowodować utratę przytomności, choć nie w każdym przypadku tak jest. W każdym przypadku za to zapaść jest bezpośrednim zagrożeniem życia. Jeśli pomoc nie przyjdzie na czas, zapaść po narkotykach może po prostu zabić.

Jakie są objawy zapaści?

Zależnie od zażytego narkotyku, objawy zapaści mogą się różnić. Mieszanki mogą wywołać objawy będące połączeniem różnych symptomów, ale ponieważ pojawiają się coraz to nowe „miksy”, nawet fachowa literatura nie nadąża z ich opisywaniem. Warto jednak znać i potrafić rozpoznać objawy zapaści narkotykowej po najczęściej stosowanych substancjach.

Objawy zapaści po amfetaminie, kokainie i innych narkotykach pobudzających:

• nienaturalne pobudzenie psychoruchowe,
• rozszerzone źrenice, omamy wzrokowe,
• silny lęk, ataki paniki,
• mocno przyspieszona akcja serca i podwyższone ciśnienie krwi,
• wysoka temperatura, dreszcze,
• nadmierna potliwość i suchość w jamie ustnej,
• mogą wystąpić nudności i wymioty, ból brzucha, ból w klatce piersiowej.

Marihuana – objawy zapaści:

• znacznie obniżone ciśnienie krwi,
• kłopoty z oddychaniem,
• suchość w jamie ustnej,
• zawroty głowy,
• nadmierna senność,
• przyspieszona akcja serca.

Objawy zapaści po opiatach (heroina, morfina):

• zatrzymanie oddechu przy wyczuwalnym tętnie,
• zwężone źrenice,
• zaburzenia świadomości, a nawet śpiączka,
• spowolnienie akcji serca,
• spadek ciśnienia tętniczego i temperatury ciała,
• wyraźna bladość skóry,
• nudności i wymioty.

Jeśli w swoim otoczeniu zauważysz kogoś, kto po zażyciu narkotyków ma choćby kilka z wymienionych objawów, nie bagatelizuj ich. Tak, to może być stan chwilowy, który po kilku minutach minie, ale nigdy nie zakładaj takiego scenariusza. Lepiej podobne objawy potraktować z przesadną powaga, niż nie zrobić nic, bo mówimy tu o sytuacji, w której Twój wybór może oznaczać czyjeś uratowane życie.

Co robić, gdy ktoś w Twojej obecność ma zapaść po narkotykach? Pierwsza pomoc

Pierwsze i najważniejsze, co musisz zrobić, widząc osobę, która może mieć narkotykową zapaść, to wezwać pogotowie. Zrób to, nawet jeśli ona sama próbuje Cię powstrzymać, twierdząc, że nic jej nie jest. Zrób to, nawet jeśli inni ludzie wokół (być może także pod wpływem narkotyków) będą Ci to odradzać, bo „na pewno zaraz jej/mu przejdzie”. Nie zastanawiaj się i wybierz numer alarmowy. Jeśli ta osoba jest przytomna, spróbuj ją uspokoić i ustalić, jakie narkotyki zażyła i w jakich ilościach. To może być kluczowa informacja dla służb medycznych, która pozwoli szybko podjąć lekarzom skuteczne kroki w celu odtrucia.

Jeśli osoba, której chcesz pomóc, jest nieprzytomna, ale oddycha, ułóż ją w pozycji bezpiecznej (bocznej ustalonej), na boku, tak, by w razie wymiotów nie doszło do zadławienia. Regularnie sprawdzaj oddech, np. z pomocą lusterka (przyłożone do ust powinno pokryć się parą). Jeśli doszło do zatrzymania oddychania, koniecznie rozpocznij resuscytację krążeniowo-oddechową. To połączenie uciśnięć klatki piersiowej z oddechami ratowniczymi w proporcji: 30 uciśnięć na dwa wdechy. Jeśli się boisz zrobić to samodzielnie, poproś kogoś o pomoc. Instrukcji może Ci też udzielić dyspozytor numeru alarmowego przyjmujący wezwanie.

Bądź blisko osoby, która czeka na pomoc, aż do przybycia służb. Nie zostawiaj jej samej. Choć w takiej sytuacji najważniejsze jest udzielenie szybkiej pomocy doraźnej, w dalszej perspektywie niezmiernie ważna jest także odpowiednia pomoc terapeutyczna. Nawet jeśli zagrożenie życia minie, osoba po zapaści wróci do zdrowia i tym razem uniknie tragicznych konsekwencji zażywania narkotyków, to nie oznacza, że problem zniknie. Uzależnienie od narkotyków można i trzeba leczyć. Tak tragiczny przebieg wypadków jak narkotykowa zapaść powinien być ostatecznym sygnałem do rozpoczęcia terapii uzależnień. Jeśli czujesz, że ktoś Ci bliski lub Ty sam potrzebujesz takiej pomocy, nie wahaj się zadzwonić. Czekamy na Ciebie pod nr tel. 531 432 011.