Leczenie seksoholizmu – jak wygląda terapia uzależnienia od seksu?

W dobie cyfryzacji i powszechnego dostępu do pornografii, walka z nadmierną obsesją na punkcie seksu wydaje się coraz trudniejsza. Szczególnie, że osoby uzależnione od seksu mogą w ogóle nie widzieć problemu – przecież “tak robią wszyscy”. Objawy seksoholizmu są mniej widoczne, niż np. alkoholizmu – łatwo więc o bagatelizowanie problemu. Jak więc rozpoznać seksoholizm? Jak przebiega terapia i czy można mówić tu o trwałym wyjściu z nałogu?

Czym jest seksoholizm?

Seksoholizm jest uzależnieniem behawioralnym – patologiczną forma zachowania seksualnego, która objawia się nadmiernym zainteresowaniem, wręcz obsesją, na punkcie seksu i angażowaniem się nawet w ryzykowne czynności seksualne. Można powiedzieć, że to swego rodzaju podporządkowanie życia pogoni za chęcią zaspokojenia swoich potrzeb seksualnych – kosztem emocjonalnych relacji, rodziny, pracy, zdrowia. 

Seksoholik to osoba, która straciła kontrolę nad swoimi zachowaniami seksualnymi – nie może ich zaprzestać nawet mimo negatywnych konsekwencji. Uzależnieni od seksu pragną coraz częstszych współżyć, z nowymi partnerami – nie bacząc na to, że niszczy to ich rodziny, związki czy może prowadzić do zarażenia się chorobami przenoszonymi drogą płciową. Taki seks to zastrzyk dopaminy, chwilowe poczucie spełnienia – jednak po nim seksoholik często czuje wstyd, osamotnienie, ma poczucie winy i beznadziei. 

Co ważne – w seksoholizmie wachlarz zachowań seksualnych jest szeroki – nie są to tylko przelotne romanse czy tzw. ONS. Do tego uzależnienia zalicza się też utratę kontroli nad masturbacją, oglądaniem pornografii czy cyberseksem. Ponadto, jak wynika z obserwacji lekarzy i seksuologów, często uzależnieni od seksu podejmują więcej, niż jeden typ zachowań seksualnych – przykładowo korzystają z usług prostytutek i są jednocześnie uzależnieni od pornografii i masturbacji.

Jakie są objawy uzależnienia od seksu?

Nie istnieje jeden wyraźny zestaw objawów seksoholizmu – każdy jest inny, ma inny popęd seksualny, więc granica między uzależnieniem a naturalnym zaspokajaniem potrzeb może leżeć w innym miejscu. Zazwyczaj jednak seksoholizm objawia się przez nadmierne, kompulsywne wręcz angażowanie się w aktywność seksualną i obsesyjne myśli o seksie. Kluczowym objawem jest trudność – czy wręcz niemożliwość powstrzymania się od angażowania w aktywność seksualną, mimo negatywnych konsekwencji życiowych, takich jak utrata pracy, rozpad małżeństwa czy inne problemy społeczne. Ponadto osoba uzależniona odczuwa objawy “głodu” – tak jak w przypadku alkoholizmu czy narkomanii. Seksoholik może odczuwać bóle mięśni, być rozdrażniony, wpadać w panikę, mieć problemy z koncentracją, depresję – a nawet myśli samobójcze. Jedyne, co przynosi mu ulgę, to kolejna “działka” seksu.

Seksoholik często ma świadomość, że ma problem – zdaje sobie sprawę, że przymus seksu jest nałogowy, ale nie może przestać. Mimo że uzależnienie jest dla niego źródłem cierpienia próby jego porzucenia na własną rękę są nieskuteczne – jak w przypadku innych nałogów.

Seksoholizm a hiperseksualność i erotomania

Choć seksoholizm, hiperseksualność i erotomania mogą brzmieć jak synonimy, to warto podkreślić, że są to różne zjawiska. Skuteczne leczenie każdego z tych zaburzeń jest inne i wymaga dokładnej diagnozy.

Hiperseksualność (zwana też satyryzmem w przypadku mężczyzn i nimfomanią u kobiet) wydaje się być z pozoru podobna do seksoholizmu, jednak występuje między tymi zaburzeniami jedna, istotna różnica. Podczas gdy seksoholik może ograniczać się do oglądania pornografii, masturbacji czy flirtu, osoba hiperseksualna musi zaspokoić swój nadmierny popęd uprawiając seks. Jednak według badaczy oba zaburzenia mogą ze sobą współwystępować – mówi się wtedy o hiperseksualnych seksoholikach.

Hiperseksualność charakteryzuje się ponadto m.in.:

• przedmiotowym traktowaniem seksu,
• problemami z nawiązywaniem relacji i budową związku,
• ryzykownymi zachowaniami seksualnymi,
• krótkotrwałymi relacjami.
• traktowaniem zaspokojenia popędu jako wartości nadrzędnej,
• rozładowywaniem emocji poprzez seks,
• wrogą postawą wobec przeciwnej płci.

Osoby hiperseksualne często mają niskie poczucie własnej wartości i atrakcyjności i obniżoną samoocenę, a liczne stosunki seksualne pomagają im chwilowo zapomnieć o swojej frustracji.

Erotomania również często mylona jest z seksoholizmem – jednak nie ma z nim praktycznie nic wspólnego. To zaburzenie, w którym u chorego występują urojenia, że inna osoba – często znana, o wyższym statusie społecznym – jest w nim zakochana. Prowadzi to do takich zachowań jak śledzenie, nagabywanie obiektu uczuć, a nawet działanie na szkodę rodziny w przekonaniu, że stoi ona na drodze okazywania urojonego uczucia. Erotomania często prowadzi do konfliktów z prawem osoby na nią cierpiącej.

Seksoholizm to choroba! Jak powinno wyglądać leczenie seksoholizmu?

W 2018 roku WHO włączyła seksoholizm do Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób Psychicznych (ICD-11). Dlatego też – jak w przypadku każdej choroba – jego leczenie wymaga wsparcia profesjonalistów, w tym przypadku psychiatrów, psychoterapeutów, seksuologów.

Leczenie seksoholizmu opiera się przede wszystkim o psychoterapię – najczęściej terapię poznawczo-behawioralną. W jej trakcie chory uczy się, jak nawiązywać zdrowsze relacje z ludźmi i budować więzi, tworzyć trwałe związki, radzić sobie z problemami i stresem bez uciekania się do kompulsywnego seksu. Jeśli chory ma partnera warto również włączyć go w proces terapii. W najcięższych przypadkach uzależnienia od seksu może być konieczne zastosowanie farmakoterapii.

Na koniec warto podkreślić, że seksoholizm jest poważnym problemem, który może mieć konsekwencje nie tylko dla chorego, ale również dla osób z jego otoczenia. Odpowiednia diagnoza oraz wsparcie terapeutyczne i farmakologiczne są kluczowe do przezwyciężenia tego zaburzenia.