Ruch to zdrowie – a może nie zawsze?

Mówiąc o uzależnieniach, przeważnie mamy na myśli te związane z substancjami. Ostatnią rzeczą, o którą masz w głowie w tym kontekście, jest uzależnienie od sportu. Ruch uchodzi za „uniwersalne lekarstwo” na niemal każdą dolegliwość. Jednak prawda jest taka, że nawet od aktywności fizycznej można się uzależnić.

Zdrowie fizyczne jest jedną z najważniejszych miar naszego ogólnego zdrowia. W dzisiejszej internetowej kulturze obserwujemy ogromny wzrost materiałów związanych ze sferą aktywności fizycznej. Różni influencerzy prezentują swoje sposoby i plany treningowe, aby zmaksymalizować potencjał rozwoju fizycznego. To właśnie dlatego aktywność fizyczna cieszy się teraz tak dużą popularnością.

Ciemna strona sportu

Jednak nawet za pozornie zdrowym stylem życia mogą kryć się mroczniejsze motywacje. Weźmy na przykład osoby, które sięgają po środki wspomagające sportowe osiągi. Nie chodzi tu o zwykłej kreatynie czy białku serwatkowym, ale o bardziej inwazyjnych substancjach, takich jak trenbolon, syntetyczny testosteron czy sterydy anaboliczne. Czy to przesadzone stwierdzenie, że takie osoby mogą być uzależnione od sportu? W końcu są gotowe zrobić wszystko, aby osiągnąć wymarzoną sylwetkę.

Dlatego warto dokładnie przyjrzeć się nie tylko samej aktywności fizycznej, ale także sposobowi, w jaki uprawiamy sport. Jak często ćwiczymy? W jakich okolicznościach podejmujemy aktywność? Co nas do tego motywuje? Nawet w tym przypadku może się okazać, że mamy do czynienia z postępującym, ukrytym problemem.

Uzależnienie od sportu

Uzależnienie od sportu to uzależnienie behawioralne. Charakteryzuje się ono brakiem kontroli nad częstotliwością i ilością czasu spędzanego na czynnościach nałogowych. Osoba doświadcza obsesyjnych myśli o czynności wywołującej owo uzależnienie. Nawet widząc, że nałóg doprowadza do negatywnych konsekwencji, kontynuuje go. Jednak jakie mogą być negatywne konsekwencje nadmiernego uprawiania sportu?

Mogą się na przykład wiązać z wysoką intensywnością ćwiczeń fizycznych. Choć celem jest „przekraczanie swoich granic”, osoby uzależnione często nie potrafią rozpoznać, kiedy te granice zostały już przekroczone. Zamiast odpowiedzialnie przekraczać limity, popychają swoje ciało do niezdrowego wyczerpania, które może prowadzić do długoterminowych konsekwencji zdrowotnych. Zaniedbywanie regeneracji, codzienne treningi bez odpoczynku czy permanentny niedosyt mogą stać się częścią ich rutyny.

To prowadzi do konsekwencji, które występują, gdy osoba przestaje ćwiczyć, na przykład z powodu kontuzji lub gdy zauważa, że coś jest nie tak. Te konsekwencje przypominają zespół odstawienny. Do najczęstszych należą: bóle głowy, nudności, przyspieszony rytm serca. Osoba może stać się rozdrażniona, apatyczna, smutna lub agresywna. Uzależnienie od sportu może również wpływać na relacje interpersonalne, a w wielu przypadkach jest powiązane z zaburzeniami odżywiania.

Istotnym wyznacznikiem uzależnień czynnościowych jest efekt autoterapeutyczny, czyli podejmowanie określonych czynności w celu osiągnięcia przyjemności lub złagodzenia cierpienia. Czynność staje się wówczas narzędziem regulacji emocjonalnej lub po prostu źródłem przyjemności. W obu przypadkach może mieć istotny wpływ na jakość życia i codzienne funkcjonowanie.

Rodzaje zaburzeń związanych z uzależnieniem od sportu

Dwa najbardziej rozpoznawane zaburzenia związane z uzależnieniem od sportu, które czasami są mylnie uznawane za synonimy, to fitoreksja i bigoreksja. Oba należą do grupy zaburzeń dysmorficznych. W obu przypadkach osoba nadmiernie angażuje się w aktywność fizyczną, a jej życie jest zdominowane przez silną potrzebę ćwiczeń, jednak z różnych powodów.

Fitoreksja koncentruje się na osiągnięciu idealnej sylwetki poprzez nadmierne ćwiczenia i ścisłą kontrolę wagi. Z tego powodu często jest kojarzona z zaburzeniami odżywiania. Osoba może widzieć swoje ciało jako grube, gdy w rzeczywistości takie nie jest. W tym przypadku, dbanie o ciało pomaga odzyskać poczucie kontroli nad swoim życiem.

Z kolei bigoreksja, znana także jako dysmorfia mięśniowa, również wpływa na postrzeganie własnego ciała. Jednak dotyka głównie mężczyzn. Uważają oni swoje mięśnie za niewystarczająco rozwinięte i stale dążą do ich powiększenia. To zaburzenie charakteryzuje się zniekształconym obrazem własnego ciała.

Kluczowa różnica polega na tym, że osoby z bigoreksją skupiają się na zwiększaniu masy mięśniowej i efekcie wizualnym. Natomiast osoby z fitoreksją kładą nacisk na proces ćwiczeń i ścisłą kontrolę wagi. Te subtelne różnice pokazują, że nawet sport, który zazwyczaj przynosi korzyści zdrowotne, może stać się źródłem poważnych problemów psychicznych i fizycznych.

Uzależnienie od sportu – jak sobie poradzić?

Czasami jednak trudno dostrzec, kiedy przekraczamy granicę zdrowej aktywności. Uzależnienie od sportu często rozwija się stopniowo, sprawiając, że jego objawy mogą pozostać niezauważone przez długi czas. W takich momentach własna ocena sytuacji może być niewystarczająca – niekiedy potrzebna jest perspektywa z zewnątrz. Jeśli czujesz, że problem może dotyczyć Ciebie, zrób pierwszy krok ku lepszemu samopoczuciu i umów się na konsultację. Czekamy na Ciebie pod nr telefonu 531 435 011.