Dlaczego alkoholik nie chce się leczyć?

Opór i niechęć do terapii stanowi jedną z największych trudności w leczeniu osób uzależnionych od alkoholu. Na próżno bowiem możemy poszukiwać alkoholika, który otwarcie przyzna się do szkodliwego nadużywania alkoholu oraz będzie czynnie poszukiwał pomocy w tym zakresie – zwłaszcza, jeśli znajduje się już w fazie przewlekłej lub chronicznej.

Dla osób uzależnionych charakterystyczne jest bowiem zaprzeczanie swojej chorobie i kosztom, jakie z jej tytułu ponoszą. Osoba uzależniona zdaje się nie przyjmować do wiadomości problemów, które wynikają bezpośrednio z nadużywania przez nią alkoholu.

Ponadto, osoba uzależniona jest całkowicie przekonana (i próbuje przekonać do tego swoje otoczenie), że może w dowolnym momencie przestać pić – pije tylko dlatego, że chce. Zapewnia jednak, że zaprzestanie picia nie będzie stanowiło dla niej żadnego problemu.

W ten sposób alkoholik roztacza wokół siebie wizję całkowitego panowania nad sytuacją oraz nad ilością i częstotliwością spożywanego alkoholu. Za taki stan rzeczy odpowiada jeden z niezwykle silnych mechanizmów psychologicznych uzależnienia. Mianowicie – jest to mechanizm iluzji i zaprzeczania.

Na czym polega mechanizm iluzji i zaprzeczania?

Mechanizm iluzji i zaprzeczania rozwija się u osoby uzależnionej od alkoholu. Tuż obok mechanizmu nałogowej regulacji uczuć i mechanizmu rozpraszania Ja, mechanizm iluzji i zaprzeczania może u alkoholika przybierać naprawdę niewiarygodne rozmiary.

Mechanizm iluzji i zaprzeczania sprawia, że osoba uzależniona nie zdaje sobie sprawy ze swojego problematycznego używania alkoholu, ponadto – zdaje się nie dostrzegać szkodliwych konsekwencji picia, jakich doświadcza. Alkoholik często zaprzecza oczywistym faktom na temat swojego picia, przeinacza sytuacje, które miały miejsce i usilnie próbuje przekonać swoich najbliższych, że sugerowanie mu leczenia odwykowego jest absurdalne.

Jak objawia się mechanizm iluzji i zaprzeczania?

Mechanizm iluzji i zaprzeczania objawia się w różnorodnych formach przekształceń poznawczych, jakie możemy zaobserwować u osoby uzależnionej. Są to:

Proste zaprzeczenia

Osoba uzależniona zaprzecza faktom i zdarzeniom, które bez wątpienia miały miejsce i które są oczywiste dla jego otoczenia (np. Wcale nie zwymiotowałem dziś w nocy).

Racjonalizowanie

Osoba uzależniona będzie poszukiwała racjonalnego wyjaśnienia dla swojego picia, jednocześnie zrzucając za nie odpowiedzialność na kogoś innego (np. Musiałem się napić, bo w innym przypadku mój szef by się obraził – po za tym wszyscy pili, o co ci chodzi?).

Obwinianie

Osoba uzależniona obwinia innych za swoje picie. Jest przekonana, że gdyby nie oni, nie musiałaby pić (np. Piję, bo moja żona mnie nie rozumie i za dużo ode mnie wymaga).

Minimalizowanie

Osoba uzależniona stara się za wszelką cenę udowodnić, że konsekwencje nadużywania przez nią alkoholu wcale nie są tak duże, jak mogłoby się wydawać (np. Przecież ten rozbity po pijaku samochód i tak nie nadawał się już do jazdy).

Fantazjowanie

Osoba uzależniona fantazjuje na temat swojej osoby i swojego uzależnienia (np. Mogę przestać pić w dowolnym momencie, jeśli tylko zechce – ale nie chce).

Koloryzowanie wspomnień

Osoba uzależniona przeinacza wspomnienia związane z piciem alkoholu, zapamiętując tylko przyjemne zdarzenia (np. Pamiętasz, jak świetnie bawiliśmy się ostatnim razem? Musimy to powtórzyć!)

Odwracanie uwagi

Osoba uzależniona unika rozmów na temat swojego używania alkoholu, zmienia ona temat i stara się odwrócić uwagę od swojego problemu (np. A słyszałaś o tym, że nasi sąsiedzi ostatnio…)

Marzeniowe planowanie

Osoba uzależniona planuje swoje działania w zupełnym oderwaniu od rzeczywistości (np. Zobaczysz, że ta firma to będzie strzał w dziesiątkę i w rok zarobię pierwszy milion).

Czy alkoholik kłamie z premedytacją?

Często zastanawiamy się, czy alkoholik kłamie z premedytacją, czy może naprawdę wierzy w to, co mówi o swoim zażywaniu. Niestety, uzależnienie to potwornie podstępna choroba właśnie dlatego, że osoba uzależniona w największej mierze okłamuje sama siebie. Alkoholik jest przekonany o słuszności swoich przekonań, a jego umysł odrzuca wszystkie fakty, które mogłyby świadczyć na ich niekorzyść.

Mechanizm iluzji i zaprzeczania sprawia bowiem, że alkoholik naprawdę wierzy w to, co mówi – nawet, jeśli jest to absurdalne i nie do przyjęcia przez jego otoczenie. Wraz z rozwojem uzależnienia, mechanizm iluzji i zaprzeczania również rozbudowuje się i zaczyna zupełnie przysłaniać rzeczywistość osobie uzależnionej. Zaczyna ona myśleć w sposób magiczny i życzeniowy, a jakiekolwiek racjonalne argumenty dotyczące nadużywania przez nią alkoholu nie są w stanie „przebić się” przez system, jaki zdążyła wokół siebie zbudować.

Jaką rolę w uzależnieniu pełni mechanizm iluzji i zaprzeczania?

Mechanizm iluzji i zaprzeczania jest mechanizmem obronnym, który chroni osobę uzależnioną przed przykrymi konsekwencjami nadużywania alkoholu. Dzięki racjonalizowaniu, minimalizowaniu czy koloryzowaniu wspomnień itp. może ona (w swoim mniemaniu) nadal pić, bo przecież nie dzieje się nic złego.

Przede wszystkim bowiem, mechanizm iluzji i zaprzeczania sprawia, że osoba uzależniona nie jest w stanie dostrzec swojej rozwijającej się choroby. W kolejnych etapach, mechanizm pomaga jej ukryć swoje uzależnienie przed otoczeniem i najbliższymi. Gdy picie, które początkowo wiązało się z odczuwaniem przyjemności, staje się destruktywne, osoba uzależniona ma dwa wyjścia – zrezygnować z jego spożywania lub zrezygnować z przykrej i bardzo bolesnej rzeczywistości. W przeważającej liczbie przypadków osoba uzależniona wybiera tą drugą opcję, tracąc powoli kontakt z rzeczywistością i popadając w coraz głębsze uzależnienie.

Czy można pozbyć się mechanizmu iluzji i zaprzeczania?

Gdyby osoba w czynnym uzależnieniu miałaby zostać w jednej chwili pozbawiona całego systemu iluzji i zaprzeczeń, które do tej pory stosowała, byłaby to dla niej sytuacja niewyobrażalnie bolesna. Mechanizm ten chroni jej poczucie własnej wartości i godności osobistej, minimalizuje również poczucie wstydu i poniżenia, które wynikają bezpośrednio z konsekwencji nadużywania alkoholu.

Dlatego też mechanizm iluzji i zaprzeczania jest systematycznie i z rozwagą rozbrajany w procesie leczenia. Należy pamiętać, że osoba uzależniona nie jest w stanie dokonać tego sama. W pewnym momencie swojej choroby nie może już bowiem liczyć na swój zdrowy rozsądek, ponieważ doświadcza coraz większych zniekształceń poznawczych, a jej myślenia i spostrzeganie jest poważnie zaburzone.

Jeśli problem dotyczy Ciebie lub kogoś z Twojej rodziny i szukacie możliwości leczenia w ośrodku terapii uzależnień, zadzwońcie, porozmawiamy o szczegółach tel. 531 432 011.

Źródła:

,,System iluzji i zaprzeczania” [w:] ,,Świat Problemów”, J. Mellibruda, Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

„Psycho-bio-społeczna koncepcja uzależnienia od alkoholu” [w:] „Alkoholizm i Narkomania”, J. Mellibruda, 1997, numer 3,28.

Alkoholizm

Nikt mnie nie rozumie, czyli mechanizm iluzji i zaprzeczania – czemu alkoholik nie chce się leczyć?

Spis treści