Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, jak to się dzieje, że ktoś wpada w nałóg, a potem nie może się z niego wydostać? Dlaczego niektórzy ludzie są w stanie kontrolować swoje zachowania, podczas gdy inni popadają w uzależnienie, które niszczy ich życie i zdrowie? Temat uzależnienia jest złożony i wielowątkowy, a jego rozwiązanie wymaga głębokiego zrozumienia mechanizmów, które do niego prowadzą. W tym tekście przyjrzymy się bliżej zjawisku, jakim jest błędne koło uzależnienia oraz udzielę wskazówek, jak je przełamać.
Błędne koło uzależnienia – czym jest?
Uzależnienie – słowo, które budzi strach i niepewność. Tym większe są te uczucia, im bardziej zagłębiamy się w nałóg i powtarzamy pewne zachowania lub przyjmujemy nieodpowiednie substancje. Jest bardzo trudno wybić się tego schematu działania, ponieważ przynosi ono ogromną przyjemność. Ta pętla niebezpieczna dla naszego zdrowia – zarówno psychicznego, jak i fizycznego – podzielona jest na ciągle powtarzające się etapy, które sprawiają, że substancja lub dana aktywność nałogowa pozostaje w Twoim życiu.
Etap 1 – Fantazjowanie
Często wspominamy tylko to, co dobre, pomijając to, co trudne. Podobnie działa nałóg, który przypomina tylko przyjemne chwile, kusząc do powrotu. Myślisz, że wystarczy „jeszcze trochę”, by poczuć się lepiej, ale to tylko sposób, w jaki uzależnienie próbuje odzyskać kontrolę. W rzeczywistości nie brakuje Ci substancji czy nawyku – brakuje Ci tego, jak sprawiały, że się czułeś. Zrozumienie tego może być kluczem do uwolnienia się od iluzji, jaką tworzy nałóg.
Etap 2 – Obsesja
Proste wspominanie substancji bądź czynności nałogowej przeradza się w obsesję. Nałóg staje się dominującym tematem w Twoim życiu, ciągle przypominając o sobie i tworząc poczucie pilnej potrzeby. Zaczynasz czuć, że musisz zażyć substancję lub wykonać aktywność natychmiast, aby poczuć się lepiej. W ten sposób uzależnienie staje się wszechobecne, nie dając Ci chwili wytchnienia i nie pozwalając Ci myśleć o niczym innym. Jego obecność jest nieustanna, a żądanie jest tak silne, że nie możesz się od niego uwolnić, dopóki go ponownie nie zaspokoisz. W ten sposób uzależnienie utrwala się i staje się integralną częścią Twojego dnia, nieustannie przypominając o sobie i kontrolując Twoje myśli i zachowania.
Etap 3 – Frustracja
Obsesyjne myśli o nałogu stają się coraz bardziej nie do wytrzymania, a uzależnienie wydaje się nieusuwalne. Zaczynasz odczuwać coraz większy niepokój i frustrację, która jest efektem niezaspokojonego pragnienia. Niezależnie od tego, co robisz, nie możesz się uwolnić od uczucia niezadowolenia i braku satysfakcji. W tej sytuacji Twoje myśli krążą wokół jednego pytania: „Co mogę zrobić, aby zaspokoić swoje pragnienie?” Nałóg zapisuje swoją obecność w Twoim umyśle, a jego ciągłe przypominanie o sobie prowadzi Cię ku jednej tylko konsekwencji: ponownemu zażyciu substancji, która tymczasowo zaspokoi Twoje pragnienie, lecz w rzeczywistości jedynie utrwali uzależnienie.
Etap 4 – Zażywanie
Po przejściu przez pierwszą połowę cyklu uzależnienia, znalazłeś się w punkcie, w którym ponowne zażycie substancji wydaje się jedynym rozwiązaniem. I rzeczywiście, na początku przynosi ono chwilową ulgę i euforię. To efekt wzmocnienia układu nagrody. Wydaje się, że jest to tym, czego potrzebowałeś, aby uwolnić się od nurtującej i męczącej potrzeby. Jednak ta ulga jest krótkotrwała i szybko ustępuje miejsca nowemu, o wiele gorszemu uczuciu. Tym samym, błędne koło uzależnienia zamyka się, a Ty znajdujesz się z powrotem w punkcie wyjścia. To jest moment, w którym staje się jasne, że uzależnienie nie jest rozwiązaniem, lecz problemem, który sam się potęguje.
Etap 5 – Wstyd
Mimo że zaspokoiłeś swoje pragnienie, pojawia się nieprzyjemne uczucie wstydu. To uczucie charakteryzuje się piętnowaniem samego siebie, poczuciem winy i zawodu. Świadomość, że znowu uległeś swojemu uzależnieniu, powoduje, że czujesz się zawiedziony i rozczarowany sobą. Złamałeś obietnicę daną sobie lub komuś bliskiemu, co jeszcze bardziej potęguje twoje uczucie wstydu. W tej sytuacji czujesz, że jedynym rozwiązaniem jest spróbować znowu walczyć z uzależnieniem, ale teraz jest to jeszcze trudniejsze, ponieważ twoja energia mentalna jest wyczerpana walką z samym sobą.
Etap 6 – Obietnica
Gdy nareszcie odzyskujesz energię, by podjąć kolejną walkę, składasz sobie nową obietnicę: nigdy więcej. Pełen zapału, decydujesz się na walkę o swoją wolność, lecz nie możesz pozbyć się wątpliwości. Ile razy już próbowałeś uciec, ale złamałeś się, wpadając ponownie w błędne koła uzależnienia? Ile czasu minie, zanim znowu popadniesz w złe nawyki i będziesz musiał rozpocząć wszystko od nowa? Kiedy znowu wpadniesz w ten mroczny krąg i twoje uzależnienie znowu zyska przewagę?
Walka z nałogiem
Jednym z kluczowych sposobów na podejście nie tylko do uzależnień, ale także do życia, jest dotrzymywanie obietnic danych samemu sobie. Po pierwsze, jest ono wyrazem szacunku do samego siebie, co sprawia, że Twoje decyzje rzeczywiście posiadają wagę. Po drugie, dotrzymywanie obietnic danych samemu sobie sprawia, że Twoja pewność siebie oraz poczucie sprawczości rośnie, ponieważ jest rzeczywiście oparta na czynach, które były dla Ciebie ważne. Po trzecie, rozpoczynanie i kończenie wyzwań, zadań, zobowiązań przekłada się na wiele innych warstw indywidualnych oraz społecznych w sposób pozytywny.
Sam proces może wydawać się trudny i wymagać więcej sił, niż na początku zakładasz. Dlatego też istotnym krokiem jest otwarcie się na wsparcie z zewnątrz – terapeuty, grupy wsparcia czy nawet bliskiej osoby. Niezależnie od wybranego sposobu, kluczowe jest stworzenie nowej, zdrowszej struktury, która zastąpi dotychczasowy sposób funkcjonowania.
Przełam błędne koło uzależnienia
Błędne koło uzależnienia jest bardzo silnym schematem, który może kontrolować całe Twoje życie. Pierwszym krokiem do jego przełamania jest zdanie sobie sprawy, z swojej słabości wobec tych mechanizmów. Zastanów się, czy któryś z opisanych etapów wydaje Ci się znajomy?
Walka z nałogiem to proces, który wymaga determinacji, cierpliwości oraz wsparcia. Pamiętaj, że każdy ma prawo do drugiej szansy i możliwości zbudowania życia na nowo. Przełamanie tego schematu może wydawać się zbyt trudne, ale jest możliwe. Warto podjąć ten wysiłek.
Nie zwlekaj, skontaktuj się z nami pod nr tel. 531 432 011 już dziś i zdobądź wolność oraz życie bez nałogu.