Abstynencja a trzeźwość – czym się różnią?

Spis treści

1. Abstynencja – co to takiego?
1.1. Różnice w postrzeganiu abstynencji przez osoby uzależnione.
2. Pojęcie trzeźwości.
2.1. Trzeźwość jako proces trzeźwienia.
2.1.1. Fazy procesu trzeźwienia.
2.2. Trzeźwość jako postawa wobec życia.

Walka z chorobą alkoholową trwa całe życie, nie musi jednak nad nim dominować. Różnica w jakości egzystencji człowieka niepijącego zależy w dużej mierze od tego czy zachowuje on abstynencję, czy też żyje w trzeźwości. Czym różnią się od siebie te dwa pojęcia? Wyjaśnimy to w dzisiejszym wpisie.

Abstynencja – co to takiego?

Najogólniej mówiąc, abstynencja to powstrzymywanie się od używania substancji bądź przedmiotu uzależnienia. Może to być niepicie, niebranie, ale też walka z różnego typu uzależnieniami behawioralnymi.
Abstynencja jest warunkiem koniecznym do rozpoczęcia procesu trzeźwienia, jednak ona sama nie wystarczy do tego, by żyć w trzeźwości.

Różnice w postrzeganiu abstynencji przez osoby uzależnione.

Dlaczego ludzie, którzy wychodzą z uzależnienia, w tak odmienny sposób przechodzą ten proces? Dla jednych niepicie staje się prawdziwą udręką, a utrzymywanie abstynencji ciągle przypomina im, że muszą sobie czegoś odmawiać? Odczuwają brak, pustkę, czują się niepełnowartościowi czy gorsi? Bywają sfrustrowani i skupiają swoje myśli na tym, żeby „było jak jest, oby nie gorzej”?
Z kolei dla innych abstynencja nie jest odmawianiem sobie tego, czego pragną, tylko wyrazem troski o siebie i wyborem nowego, pełniejszego życia, w którym zamiast przedmiotu uzależnienia, królują rzeczy lub ludzie wzbogacający tę osobę? Gdzie zamiast picia czy brania jest czas na pasję, bliskość oraz świadome i pełne przeżywanie życia we wszystkich jego obszarach?
Te dwa typy ludzi łączy abstynencja. Dzieli je natomiast inny etap: przechodzenie przez proces trzeźwienia i życie w trzeźwości. To właśnie one umożliwiają czerpanie z życia w pełni.

Pojęcie trzeźwości.

Słowo „trzeźwość” możemy rozumieć dwojako:

• jako proces trzeźwienia, który przechodzi osoba uzależniona,
• jako jej postawa wobec życia i świata.

Wyjaśnimy teraz, na czym polega to rozróżnienie.

Trzeźwość jako proces trzeźwienia.

Jak już pisaliśmy wyżej, abstynencja jest konieczna, aby zapoczątkować proces trzeźwienia człowieka zmagającego się z nałogiem. Jest ona jednak jedynie początkiem całego procesu, który przebiega wieloetapowo.
Omówimy teraz pokrótce wszystkie następujące po sobie fazy trzeźwienia. Warto dodać, że nie zawsze występują one w porządku liniowym. Zdarza się tak, że na którymś etapie chory wraca do picia/brania/używania. W takim wypadku przy kolejnej próbie wyjścia z uzależnienia, cały cykl zaczyna się od nowa.

Fazy procesu trzeźwienia

Faza odwrotu:

• trwa około dwóch tygodni,
• następuje w niej odstawienie substancji bądź przedmiotu uzależnienia,
• nałogowiec odczuwa silne skutki niepicia/niebrania,
• samopoczucie chorego jest na niskim poziomie,
• zwykle ta faza poprzedza decyzję o rozpoczęciu terapii.

Faza miesiąca miodowego:

• poprawa samopoczucia,
• chory zaczyna zdawać sobie sprawę z problemu i wierzy w poprawę swojego stanu,
• wywołuje to niebezpieczeństwo zbyt dużej pewności chorego, że sam da radę i teraz wszystko już będzie dobrze, co usypia czujność i stwarza zagrożenie ponownego powrotu do uzależnienia,
• mózg przyzwyczaja się do procesu trzeźwienia.

Faza muru:

• początkowa euforia spada, samopoczucie ulega pogorszeniu,
• nałogowiec zyskuje większą świadomość skutków picia, co bywa przytłaczające i wpływa na samopoczucie,
• chory zaczyna sobie zdawać sprawę, jak wiele musi zmienić, żeby nie wrócić do picia/brania,
• na tym etapie po spożyciu pojawia się frustracja i dyskomfort psychiczny.

Faza przystosowawcza:

• życie chorego zaczyna się stabilizować,
• znajduje on nowe sposoby spędzania wolnego czasu w zastępstwie spożywania alkoholu, czy brania narkotyków,
• przeorganizowuje swoje życie,
• zyskuje większą stabilność emocjonalną i coraz bardziej spójny obraz siebie,
• dostrzega coraz więcej pozytywnych aspektów zachowania abstynencji i zaczyna stawiać sobie kolejne cele i wyzwania.

Faza rozwiązań:

• odbudowanie wartości,
• znajdowanie nowych pasji i zainteresowań,
• nawiązywanie nowych znajomości,
• dalsze poznawanie samego siebie,
• życie rodzinne, zawodowe i osobiste chorego stabilizują się, co umożliwia realne podejmowanie nowych wyzwań.

Trzeźwość jako postawa wobec życia

Używane potocznie słowo „trzeźwy” jest często kojarzone ze słowem „racjonalny”. Mawiamy przecież, że ktoś „trzeźwo myśli”. Postawa trzeźwości jest w pewnym, acz jedynie w niewielkim stopniu odbiciem tego powszechnego postrzegania.
Życie w trzeźwości wymaga bowiem od człowieka nie tylko zaprzestania używania substancji czy przedmiotów uzależnienia, ale też przewartościowania swojego życia i poukładania go na nowo. Dzięki temu możliwe jest podejmowanie przemyślanych decyzji, które służą osobie je podejmującej i są z nią w zgodzie.

Postawa trzeźwości to życie w dojrzałej odpowiedzialności i odpowiedniej dojrzałości. To praca nad sobą, pozwalająca zastąpić szkodliwe schematy, które doprowadziły nas do zapoczątkowania picia/brania innymi. Takimi, które nam służą i nas wzbogacają. To nauka radzenia sobie z emocjami, napięciami i stresami i umiejętność przeżycia ich w pełni bez tłumienia ich wpływu poprzez używki.

Trzeźwość stanowi lekcję stawiania granic i podejmowania mądrych, choć czasem niełatwych decyzji. Jedną z nich może być rezygnacja z miejsc czy kontaktów z osobami, które są kojarzone z przedmiotem uzależnienia. Jest to szczególnie ważne na początkowym etapie walki z nałogiem, kiedy nie mamy jeszcze opracowanych nawyków radzenia sobie z napięciem, bądź posiadamy na tym polu niewielką praktykę. W takich momentach, ryzyko powrotu do picia czy brania jest duże. Kontynuując znajomości z osobami, które na przykład spożywają w naszym towarzystwie alkohol bądź wręcz namawiają nas do picia, narażamy samych siebie na niebezpieczeństwo ponownego wpadnięcia w ciąg alkoholowy. Osoba żyjąca w prawdziwej trzeźwości, potrafi dzięki pracy terapeutycznej i nabytej mądrości, bez żalu zrezygnować z takiego towarzystwa, w trosce o swój dobrostan.

Trzeźwość jest troską o stan ciała, które po doświadczeniu uzależnienia potrzebuje naszej szczególnej troski i uwagi. To dbanie o dobry sen, odpowiednie odżywianie i nawodnienie. Zapewnienie sobie wystarczającej ilości ruchu i korzystanie z radości po wyzwoleniu się endorfin.
Trzeźwość to również stan ducha, w którym dominują zdrowe myśli, emocje i działania. To życie z przekonaniem, że zasługujemy na dobre i szczęśliwe życie, w którym możemy prosić o pomoc i tej pomocy realnie doświadczyć.

Zapraszamy do skorzystania z pomocy fachowców naszego Ośrodka Uzależnień – Ośrodek Terapii Uzależnień Krajna.
Zmiana jest możliwa.

Jeśli problem dotyczy Ciebie lub kogoś z Twojej rodziny i szukacie możliwości leczenia w ośrodku terapii uzależnień, zadzwońcie, porozmawiamy o szczegółach tel. 531 432 011.

Bibliografia:

www.psychologia.edu.pl/czytelnia/62-wiat-problemow/587-abstynencja-alez-tak.html
„Wybrane zagadnienia psychologii alkoholizmu” Jan Chodkiewicz, Krysztof Gąsior