W cyfrowych realiach media społecznościowe stały się nieodłącznym elementem naszej codzienności. Nie brak aplikacji i serwisów, które pozwalają utrzymać kontakt ze znajomymi czy przekazywać im różne materiały znalezione w sieci. Jednym z takich serwisów jest TikTok, którego używa szczególnie młodsze pokolenie, dając się wciągnąć w świat niezliczonej liczby krótkich filmików, zwanych powszechnie „rolkami”. Czy nadmierne korzystanie z TikToka może uzależniać? Dlaczego tak się dzieje i czym grozi rozwijający się nałóg?
Czym jest TikTok? Jakie mechanizmy aplikacji mogą prowadzić do uzależnienia?
TikTok to jedna z wielu – obok np. Facebooka czy Instagrama – aplikacja społecznościowa, która pozwala na przeglądanie, tworzenie i publikowanie w sieci krótkich materiałów wideo. W połączeniu z różnorodnymi materiałami graficznymi i możliwością dawania muzyki lub napisów, TikTok stał się popularnym narzędziem do tworzenia kreatywnych rolek. Dynamiczny format i popularność aplikacji sprawiły, że obecnie jest ona w stanie zaoferować użytkownikom miliony treści, których przeglądanie nie kończy się… niemal nigdy. To m.in. z tego powodu tak łatwo stracić kontrolę nad czasem, jaki spędzamy, korzystając z TikToka. Na uwagę zasługuje również fakt, że choć można tam znaleźć wiele użytecznych materiałów, nie brak wideo promujących szkodliwe i niebezpieczne zachowania czy trendy. To szczególnie ważne z perspektywy rodziców, którzy nie zawsze wiedzą, co ich pociechy dokładnie oglądają w sieci.
Przyczyny uzależnienia od TikTok
Uzależnienie od TikToka ma podobne podłoże co uzależnienie od internetu, gier czy kompulsywny sposób korzystania z telefonu. Social Media to niezwykle dynamiczny cyfrowy świat, w którym każdego dnia pojawiają się miliony informacji, co u użytkowników może wzbudzać poczucie „straty dostępu do informacji”. To tzw. efekt FOMO (skrót od ang. fear of missing out) określający poczucie strachu przed tym, co nas omija. Patrząc jednak na ten temat racjonalnie – nie jest możliwe, aby każda z informacji zamieszczonych w sieci przez naszych znajomych do nas dotarła. O higienę czasu spędzanego w internecie warto więc dbać dla własnego dobra i zachowania równowagi w codziennym życiu.
Problem uzależnienia od mediów społecznościowych pojawia się wówczas, gdy użytkownicy TikToka nie są w stanie wyobrazić sobie chwili bez ulubionej aplikacji, a myśl o braku możliwości korzystania z niej wywołuje psychiczny dyskomfort, uczucie lęku – np. w postaci wspomnianego efektu FOMO, a także zaburzenia koncentracji i ogólne rozdrażnienie. Dzieje się tak z uwagi na to, że kontakt z coraz to nowszymi materiałami, a także pozorna aprobata od innych użytkowników, który reagują na udostępniane przez nas materiały, powodują tzw. strzały dopaminowe. Działają one stymulująco na nasz mózg, pobudzając silnie, ale zazwyczaj krótkotrwale ośrodek przyjemności. W ten sposób użytkownicy aplikacji wraz z rozwijającym się nałogiem potrzebują spędzać coraz więcej czasu na TikToku, zmieniając się w osoby uzależnione.
Jakie są objawy uzależnienia od TikToka?
Na uzależnienie od TikToka i mediów społecznościowych ogółem mogą wskazywać różne zachowania. Pierwszym z nich, najczęściej zauważanym przez bliskich jest czas, jaki użytkownicy TikToka spędzają, korzystając z tej aplikacji. Z czasem, na rzecz cyfrowej rozrywki, zaczynają zaniedbywać codzienne obowiązki, a odłożenie telefonu, na który zainstalowano TikToka, staje się dla nich ogromnym wyzwaniem. Tracą poczucie kontroli nad czasem spędzanym w ten sposób, jednak algorytm TikToka nie ułatwia im zerwania z nałogiem – nowości w aplikacji nie kończą się nigdy, a sam TikTok wykorzystuje zainteresowanie użytkowników, podsuwając im kolejne materiały, podobne do tych, które zwrócił ich uwagę.
Leczenie uzależnienia od TikToka
Warto wiedzieć, że brak umiaru w korzystaniu z mediów społecznościowych wywiera negatywny wpływ na nasze samopoczucie i może stanowić zagrożenie dla zdrowia psychicznego. Szczególne znaczenie ma to w przypadku dzieci, które nie potrafią jeszcze przybrać krytycznej postawy wobec oglądanych materiałów oraz dopiero uczą się kontroli czasu spędzanego na zabawie. W ocenie, czy korzystanie z TikToka ma cechy nałogu, może pomóc doświadczony terapeuta lub ośrodek terapii.
Specjalista nie tylko oceni skalę uzależnienia, ale również pomoże podjąć odpowiednie kroki w walce z nałogiem. Leczenie często łączy wiele form, przyjmując postać terapii grupowych lub indywidualnych konsultacji. Ich głównym celem jest w początkowej fazie jest zauważenie szkodliwego wpływu nałogu, ograniczanie korzystania z TikToka i próby zastąpienia czasu spędzanego w aplikacji innymi działaniami – np. aktywnością fizyczną lub nowym hobby.
Czy uzależnienie od TikToka może maskować inne problemy i nałogi?
Niekiedy kompulsywne korzystanie z mediów społecznościowych może być jednak – zwykle nieświadomym – maskowanie innych problemów, w tym także nałogów. Dlaczego tak się dzieje? Instalowanie TikToka to krok w świat pełen treści, które proszą o naszą uwagę. W ich otoczeniu, bez racjonalnego poglądu, łatwo jest stracić z oczu to, co naprawdę zaburza naszą codzienność – problemy w rodzinie i na polu zawodowym, brak pewności siebie czy inne nałogi, np. alkoholizm czy uzależnienie od gir. Warto wiedzieć, że na pojawienie się nałogu są bardziej podatne osoby, które w przeszłości zmagały się już z innego rodzaju uzależnieniami.
Mimo tego, że TikTok zyskał ogromną popularność, jeśli podejrzewasz, że masz problem w kontrolowaniu czasu spędzanego w tej aplikacji, nie wahaj się szukać wsparcia. Profesjonalny ośrodek wsparcia może pomóc w stopniowym pokonaniu nałogowych zachowań i odzyskaniu równowagi w korzystaniu z platform społecznościowych.
