Uzależnienie od cukru i słodyczy – przyczyny, objawy, leczenie

Wielu z nas lubi słodycze – trudno niekiedy nie ulec pokusie, jaką jest urozmaicenie codziennego jadłospisu za pomocą smakowitych przekąsek. Zdaniem ekspertów jednak nadmierne spożycie cukru na świecie jest jednym z głównych problemów żywieniowych, zarówno w przypadku dzieci, jak i dorosłych. Czym jest uzależnienie od cukru? Jak rozpoznać jego objawy i odstawić słodycze? Oto kilka kluczowych informacji, na które warto zwrócić uwagę w tym zakresie.

Czym jest uzależnienie od cukru i słodyczy?

Choć cukier kojarzony jest najczęściej z produktem w postaci białych kryształków stosowanych do słodzenia kawy lub herbaty, jego obecność w produktach spożywczych dostępnych na rynku jest o wiele szersza. Zwracając uwagę na składy podawane na etykietach wielu produktów, trudno nie zauważyć cukru – jest powszechnym dodatkiem nie tylko klasycznych słodyczy, ale także soków, sosów, płatków śniadaniowych, gazowanych napojów, żywności typu fast food czy pieczywa. Dlaczego jego obecność w jadłospisie może prowadzić do uzależnienia? Cukier odpowiada za uwalniane przez organizm endorfiny oraz dopaminę – substancje związane z odczuwaniem przyjemności. Dostarczenie cukru wpływa także na ośrodek nagrody w mózgu – to z kolei sprawia, że po zawierającej cukier przekąsce organizm czuje się stymulowany w sposób, który kojarzy z otrzymaniem czynnika motywującego. W ten sposób nadmierne spożywanie słodyczy może stać się niepożądanym sposobem radzenia sobie ze stresem, nudą czy trudnymi relacjami, w podobny sposób jak przez uzależnione osoby stosowany bywa alkohol lub narkotyki.

Objawy uzależnienia od cukru

Warto pamiętać, że uzależnienie od słodyczy i cukru rozwija się stopniowo – na początkowym etapie może nie być rozpoznane jako zagrożenie dla organizmu. Spożycie czegoś słodkiego wpisane jest także w nasza kulturę gościnności – trudno uniknąć słodyczy chociażby na spotkaniach towarzyskich. Wczesnego wykrycia rozwijającego się problemu nie ułatwiają aktualne uwarunkowania rynku spożywczego, który przepełniony jest wysoko przetworzoną żywnością i produktami zawierającymi duże ilości cukru. Dlatego tak ważne jest dokonywanie świadomych wyborów konsumenckich, zwracanie uwagi na informacje zawarte na etykietach oraz uważna obserwacja tego, jak wygląda codzienny jadłospis. Jakie objawy uzależnienia mogą stać się powodem do niepokoju?

U osób, u których rozwija się problem uzależnienia, chęć spożycia produktów zawierających duże ilości wzrasta. Z czasem osoby zmagające się z uzależnieniem lub ich bliscy mogą zwrócić uwagę, na spożycie dużej ilości cukru w krótkim czasie lub stopniowe zwiększenie przyjmowanych dawek, np. podczas słodzenia kawy czy herbaty. Narastająca chęć sięgnięcia po coś słodkiego to objaw, któremu często towarzyszy rozdrażnienie lub uczucie niepokoju, gdy potrzeba sięgnięcia po słodkie jedzenie lub słodzony napój nie może zostać zaspokojona. Niejednokrotnie, po chwilowym uczuciu euforii, jakie towarzyszy spożyciu słodkiej przekąski, osoby uzależnione od cukru często zauważają negatywne skutki nadmiaru spożycia tej substancji – pogorszenie się nastroju i poczucie zmęczenia.

Jakie są skutki uzależnienia od cukru?

Cukier uzależnia, a jego nadmiar w codziennym jadłospisie negatywnie wpływa na zdrowie i samopoczucie. Wśród konsekwencji wymienia się podwyższone ryzyko zachorowania na takie choroby, jak cukrzyca, nadwaga i otyłość czy próchnica. Osoby zmagające się z uzależnieniem mogą także borykać się z jego innymi następstwami – problemami z układem trawiennym czy nieprawidłowościami w regulowaniu pracy układu krwionośnego, np. w postaci nadciśnienia tętniczego. Regularne spożywanie dużej ilości cukru może prowadzić także do innych objawów, m.in. problemów z koncentracją, pogorszenia nastroju, poczucia utraty kontroli nad własnymi wyborami, bezsenności, stanów lękowych czy nawet depresji.

Jak odstawić słodycze i pokonać uzależnienie od cukru?

Życie bez uzależnienia od cukru jest możliwe, choć wymaga od osoby zmagającej się z tym problemem podjęcia konsekwentnego działania. Pierwszym krokiem ku poprawie sytuacji zazwyczaj bywają samodzielne próby ograniczenia spożycia słodkich przekąsek i produktów wysokocukrowych. Osoby uzależnione od cukru często doświadczają syndromu wyparcia problemu, dlatego dla skuteczności wychodzenia z nałogu niezwykle ważna jest świadomość uzależnienia i zrozumienie jego natury, a także zdobycie wiedzy na temat negatywnego wpływu nadmiaru cukru na organizm. O swoim problemie warto poinformować bliskich, którzy będą wspierać postępy w wychodzeniu z nałogu. Pomocna może okazać się także zewnętrzna grupa wsparcia, np. w mediach społecznościowych, przeznaczona dla osób zmagających się z podobnym problemem. Gdy na tym etapie pojawiają się trudności, warto poszukać specjalistycznej pomocy, np. świadczonej w ośrodkach leczenia uzależnień i skonsultować swój problem z ekspertem.

Jak może wyglądać terapia ukierunkowana na odstawienie słodyczy? W wielu przypadkach jej przebieg ustalany jest indywidualnie i zależny jest od możliwości oraz stanu zdrowia pacjenta. Nagła i całkowita próba wyeliminowania cukru z jadłospisu może skutkować pojawieniem się objawów związanych z odstawieniem, np. bólu głowy, drażliwości czy niepokoju, dlatego uzależniających produktów warto rezygnować stopniowo. Z pomocą dietetyka oraz psychologa możliwe jest opracowanie jadłospisu, który krok po kroku pozwoli zredukować ilości spożywanego cukru. W ten sposób pacjent ma szansę nauczyć się unikać produktów o wysokim stopniu przetworzenia na rzecz zastąpienia ich bezpieczniejszymi alternatywami (np. owoce, orzechy, bakalie, zdrowe tłuszcze), ograniczając tym samym dyskomfort towarzyszący nagłym spadkom poziomu cukru. 

Warto pamiętać o tym, że uzależnienie od obecności cukru w diecie to często skutek reakcji na inne problemy, głównie natury psychicznej. Dlatego odpowiednio poprowadzona terapia pozwoli nie tylko wypracować nowe nawyki żywieniowe, ale także ma szansę stać się punktem wyjścia ku opracowaniu innych sposobów radzenia sobie ze stresem lub napięciem emocjonalnym.